W jaki sposób dzieci rozumieją rozwód?
- Okres niemowlęcy do 3 roku życia
Powyższy wiek dziecka określany jest czasem zakorzenienia, na tym etapie dziecko pozostaje w silnej relacji z matką. Etap ten charakteryzuje się tym, iż dziecko buduje bezpieczne przywiązanie z opiekunem, co przekłada się na chęć poznawania i odkrywania otaczającego dziecko świata. W wyniki sytuacji rozwodowej dziecko traci poczucie bezpieczeństwa, które dotychczas zapewniali mu rodzice. Należy pamiętać, iż reakcje i nastrój dziecka są zależne od samopoczucia osób sprawujących opiekę nad dzieckiem. Zachwianie i nieprawidłowy przebieg tego okresu rozwojowego może skutkować zaburzeniem poczucia dziecka, a także pojawieniem się kryzysów rozwojowych, np. powrót do smoczka, gaworzenia, karmienia z butelki, itp.
W jaki sposób rodzice mogą pomóc dziecku?
Być blisko z dzieckiem, reagować na płacz, upadek, potknięcie. Zadbać o zapewnienie poczucia bezpieczeństwa u dziecka poprzez bycie obok dziecka.
- Okres przedszkolny od 3 do 6 roku życia
W tym wieku dla dziecka rozwód jego opiekunów to całkowita zmiana dotychczasowych przekonań o bezpiecznym świecie otaczającym dziecko. Dziecko obawia się porzucenia, pojawia się strach, że drugi rodzic także je opuści; może nie chcieć rozstać się z nim nawet na chwilę. Dziecko ma nadzieję, że rodzice znowu będą razem. Dziecko próbuje znaleźć winnego za rozpad związku rodziców, w większości przypadków dziecko obwinia samego siebie, uważając, że swoim złym zachowaniem doprowadziło do rozstania rodziców ( rodzic odszedł bo byłem niegrzeczny). Z uwagi na strach, iż drugi rodzic także je opuści to dziecko stara się nie zostawać bez rodzica. Mogą wówczas wystąpić u dziecka problemy ze snem, niekiedy wycofanie, nieufność wobec innych osób. W tym okresie u dziecka może mieć miejsce regres w rozwoju oraz mogą wystąpić zachowania agresywne, dziecko może mieć trudność z poradzeniem sobie z nieobecnością jednego z rodziców.
W jaki sposób rodzice mogą pomóc dziecku?
Rodzicu, okazuj dziecku miłość, zapewniaj go o swojej miłości, opiece, poświęcaj mu dużo czasu i uwagi, szczegółowo objaśniaj dziecku zmiany zachodzące w rodzinie, to pomoże dziecko zachować poczucie bezpieczeństwa.
- Okres szkolny od 7 do 12 lat
Okres między 6 a 8 rokiem życia określany jest wiekiem smutku, gdyż u dziecka to uczucie jest dominujące. Równolegle występuje też poczucie winy i odrzucenia, u dziecka może pojawić się konflikt lojalności. Dziecko odczuwa tęsknotę za mniej obecnym rodzicem, bywa płaczliwe, podbudzone, może dojść do wystąpienia trudności z koncentracją u dziecka, a w dalszej kolejności problemów w nauce.
Dzieci między 9 a 12 rokiem życia są w tzw. wieku złości i egocentryzmu, widzą świat w czarno – białych barwach. Dzieci w tym wieku mogą odczuwać złość, mogą manipulować opiekunami i nie respektować ustalonych zasad. Wobec rodzica, którego obwiniają za sytuację rozwodową mogą ujawniać gniew, wściekłość. W tym wieku u dziecka mogą pojawić się również objawy somatyczne ( bóle brzucha, głowy). Celem dziecka jest ponowne połączenie się rodziców w obawie i trosce o zdrowie dziecka. W tym wieku dziecko identyfikuje się z jednym z rodziców i udziela mu wsparcia w trudnych momentach. Młodsze dzieci odreagowują rozstanie rodziców płaczem, smutkiem i zamknięciem w sobie, z kolei starsze dzieci mogą wstydzić się przed rówieśnikami tego, co dzieje się w ich rodzinach.
W jaki sposób rodzice mogą pomóc dziecku?
Rodzicu, ustal z dzieckiem w porozumieniu z drugim rodzicem regularne terminy spotkań. Wytłumacz dziecku, iż nie jest odpowiedzialne za to sytuację rozwodowe. Dziecko musi odczuwać, iż jest kochane, akceptowane. Wspólnie z drugim rodzicem ustalcie granice, zasady, współpracujcie w kwestii spraw dziecka, jego edukacji, kontaktów z rówieśnikami. Wytłumaczcie mu szczegółowo, jak te spotkanie będą wyglądały.
- Okres dojrzewania od 13 do 18 lat
Ten okres w rozwoju dziecka charakteryzuje się zmiennymi nastrojami i nieprzewidywalnymi reakcjami dziecka, a także dodatkowo dochodzi ryzyko negatywnego wpływu grupy rówieśniczej oraz pojawienia się niepokojących zachowań u dziecka. Nastolatki najbardziej burzliwie przeżywają rozstanie rodziców. U adolescentów mogą pojawiać się zachowania agresywne oraz zachowania ekstremalne ( alkohol, narkotyki, ucieczki z domu, itd.), a także u dziecka mogą wystąpić trudności w zakresie kształtowania własnej tożsamości. Nastolatkowie utożsamiają rozwód ze zniesieniem zasad, próbują manipulować rodzicami, aby osiągnąć własne korzyści. Niektóre dzieci wykazują nieadekwatną obojętność i nie zauważają zmian, które zaszły w życiu całej rodziny.
W jaki sposób rodzice mogą pomóc dziecku?
Rodzicu, ustal jasne reguły, zasady i standardy zachowań. Pamiętaj o tym, aby jak najwięcej rozmawiać z dzieckiem, w swoich wypowiedziach szczerze odpowiadaj na zadawane pytania.