W ramach harmonogramu kampanii „Rodzina rozchodzi się” w miesiącu wrześniu 2022r. pragniemy przybliżyć Państwu zagadnienie mediacji, różnicy pomiędzy negocjacjami a mediacjami, a co najistotniejsze zwrócenie Państwa uwagi na aspekt mediacji przy postępowaniu rozwodowym.
Mediacja to pewnego rodzaju rozmowa stron, której efektem końcowym powinno być wypracowanie takie rozwiązania sporu, który jest satysfakcjonujący dla obu stron ( wygrany - wygrany). Rozmowy te prowadzi mediator - bezstronna i neutralna osoba trzecia. Mediacja może być prowadzona przed postępowaniem sądowym lub podczas postępowania rozwodowego. Tematy omawiane w toku mediacji zależą od woli obu stron konfliktu. Przedmiotem mediacji mogą być sprawy dotyczące: pojednania małżonków, ustalenia warunków rozstania, sposobu sprawowania władzy rodzicielskiej, kontaktów z dziećmi, zaspokojenia potrzeb rodziny, alimentów, a także sprawy majątkowe i mieszkaniowe.
Warto wskazać, iż negocjacje zazwyczaj dotyczą stron, które w stosunku do siebie pozostają w jakiejś zależności, dlatego wypracowanie wspólnego rozwiązania leży w interesie zaangażowanych w prowadzone negocjacje uczestników.. Z kolei przypadku mediacji w odnalezieniu drogi do porozumienia stronom pomaga osoba trzecia – mediator, który nie jest zaangażowanym w spór, pozostaje bezstronny i neutralny.
Rolą mediatora jest ułatwienie stronom znalezienia rozwiązania, które w sposób najpełniejszy zrealizuje potrzeby stron. Do jego zadań, w czasie trwania mediacji, należy wspieranie komunikacji, łagodzenie ewentualnego napięcia lub stresu i pomoc w osiągnieciu porozumienia.
Podstawowe zasady mediacji:
Dobrowolność oznacza, że:
- strony konfliktu nie są zmuszane do osiągnięcia porozumienia,
- z własnej woli zgadzają się na udział w spotkaniu,
- mogą wycofać się na każdym etapie postępowania mediacyjnego,
- mediator nie może wywierać żadnej presji, aby nakłonić strony do udziału w mediacji.
Bezstronność wiąże się z:
- postawą mediatora, który nie faworyzuje żadnej ze stron,
- jest obiektywny,
- osoby biorące udział w spotkaniu mediacyjnym mają równe prawa i są jednakowo traktowane,
- mediator nie staje po żadnej stronie,
- odnosi się do stron z szacunkiem.
Neutralność przejawia się tym, że:
- stronom nie sugeruje się konkretnego rozwiązania,
- mediator ma pomóc w samodzielnym podjęciu decyzji przez strony konfliktu,
- przyjęte przez strony postanowienia mediator stara się urealnić i ukonkretnić.
Mediacja charakteryzuje się szybkością:
- trwa krócej niż postępowanie sądowe,
- konflikt może zostać rozwiązany już na pierwszym posiedzeniu mediacyjnym,
- zapobiega pojawianiu się niepotrzebnego stresu, który mógłby być związany z wielokrotnym stawiennictwem przed sądem i wieloletnim procesem.
Mediacja opiera się na profesjonalizmie, co oznacza, że:
- mediator jest osobą w pełni przeszkoloną i kompetentną do pełnienia swojej roli,
- dokłada wszelkich starań, aby strony okazywały sobie wzajemny szacunek,
- postępowanie mediacyjne jest uporządkowane i składa się z konkretnych etapów, nad których realizacją czuwa mediator.
Poufność oznacza, że:
- wszystkie sprawy i informacje przekazane na spotkaniu są objęte tajemnicą,
- mediator nie ujawnia nikomu tego, o czym się dowiedział,
- mediator nie może zostać przesłuchany, co do tych faktów w charakterze świadka,
- zasada ta ma na celu zagwarantowanie poczucia bezpieczeństwa uczestnikom mediacji.
W literaturze przedmiotu badacze wskazują, iż mediacja charakteryzują się konkretnym postępowaniem metodycznym, dzięki czemu mamy do czynienia z większym prawdopodobieństwem osiągnięcia porozumienia, umowy końcowej.
Ogólny proces mediacji został przedstawiony w następujących 12 krokach”
- Nawiązanie kontaktu ze stronami sporu(zainicjowanie wstępnych kontaktów, budowanie wiarygodności, wyjaśnienie stronom istoty procesu, zmotywowanie stron do podjęcia mediacji - zwiększenie zaangażowania w procedurę mediacji, podtrzymywanie kontaktu).
- Wybór strategii prowadzenia mediacji(pomoc stronom w ocenie różnych sposobów rozwiązania konfliktu i dokonaniu wyboru potrzebnego im sposobu rozwiązania).
- Zbieranie i analizowanie podstawowych informacji(gromadzenie i analizowanie istotnych informacji o osobach uczestniczących w konflikcie, dynamice i istocie konfliktu; weryfikowanie dokładności danych; minimalizowanie wpływu nieścisłych i niedostępnych danych).
- Sporządzenie szczegółowego planu mediacji(ustalenie strategii i wynikających z nich typowych posunięć, które umożliwią stronom zmierzanie w kierunku porozumienia; ustalenie ewentualnych nietypowych interwencji odpowiadających specyfice konfliktu).
- Budowanie zaufania i współpracy(psychologiczne przygotowanie stron do udziału w negocjacjach na zasadnicze tematy, kierowanie silnymi emocjami stron, sprawdzenie percepcji i minimalizowanie wpływu stereotypów, budowanie zaufania i uznawania racji stron, wyjaśnianie, klaryfikacja wypowiedzi).
- Rozpoczęcie sesji mediacyjnej(otwarcie negocjacji pomiędzy stronami, stworzenie pozytywnej i otwartej atmosfery, ustalenie podstawowych "reguł gry" i zasad zachowania, pomoc stronom w wentylacji emocji, nakreślenie obszarów tematycznych i spraw do dyskusji).
- Zdefiniowanie spraw i ustalenie planu(ustalenie szerokiego obszaru tematów interesujących obie strony, uzyskanie zgody stron na podjęcie określonych tematów w dyskusji, rozstrzygnięcie kolejności omawiania poszczególnych spraw).
- Odkrywanie ukrytych interesów stron(ustalenie rzeczywistych, proceduralnych i psychologicznych interesów stron, uświadomienie stronom ich wzajemnych interesów).
- Generowanie opcji rozwiązań(rozwijanie świadomości stron dotyczącej potrzeby tworzenia różnorodnych pomysłów rozwiązań, zmniejszenie przywiązania stron do swoich stanowisk i jedynych pomysłów rozwiązań, tworzenie rozwiązań przy użyciu przetargu biorącego pod uwagę stanowiska, jak również interesy stron).
- Ocena możliwości rozwiązań(przegląd interesów stron; ocena, na ile interesy stron mogą być zaspokojone w ramach dostępnych możliwości rozwiązań; ocena kosztów i korzyści płynących z wybrania określonych opcji).
- Przetarg końcowy(osiąganie porozumienia w drodze negocjacji poprzez stopniowe zbliżenie stanowisk, przejście do rozwiązań końcowych łączących uzgodnienia szczegółowe, uzgodnienie proceduralnych środków osiągania porozumienia w kwestiach merytorycznych, wypracowanie zasad akceptowanych przez obie strony)
- Osiągnięcie formalnego porozumienia(ustalenie proceduralnych kroków pozwalających na formalizowanie porozumienia, ustalenie procedury pozwalającej na ocenę i kontrolę zawartego porozumienia, sformalizowanie porozumienia i stworzenie mechanizmu zapewniającego wprowadzenie go w życie, ustalenie zasad gwarancji).
Z kolei schemat etapów mediacji rozwodowych kształtuje się następująco:
- Wprowadzenie - tworzenie zaufania, nawiązanie ze stronami kontaktu sprzyjającego dalszemu rozwijaniu procesu mediacji.
- Identyfikacja problemów - wyodrębnienie spraw spornych.
- Tworzenie opcji i alternatywnych rozwiązań.
- Negocjacje i podejmowanie decyzji.
- Klaryfikacja - pisanie dokumentu końcowego.
- Ocena formalno-prawna przygotowanego dokumentu.
- Wprowadzenie porozumienia w życie, ocena i sprawdzenie.
Warto podkreślić, iż mediacja nie zastępuje wyroku rozwodowego, jednak niesformalizowaną, poufną, dobrowolną metodą rozwiązywania sporu. Zakończona mediacja ugodą, zawarte podczas mediacji ustalenia sąd wpisuje do wyroku rozwodowego.
Zalety mediacji przy postępowaniu rozwodowym:
- Współmałżonkowie decydują o treści porozumienia, wspólne i satysfakcjonujące dla obu stron ustalenia.
- Skrócenie etapu poszukiwania porozumienia pomiędzy małżonkami.
- Na sprawę rozwodową współmałżonkowie przynoszą wypracowaną wspólnie z mediatorem ugodę i szybko uzyskują rozwód. Wynik mediacji nie jest zaskoczeniem dla żadnej ze stron .
- Proces rozwodowy może zawrzeć także sprawę podziału wspólnego majątku i finalnie skrócić czas oczekiwania na orzeczenie rozwodu.
- Forma mediacji zapewnia właściwą formę komunikacji. Opiera się na szukaniu rozwiązań a nie winy. Zapewnia poczucie bezpieczeństwa i przestrzeń na potrzeby obu stron oraz zmniejsza poczucie lęku przed sprawą rozwodową.
Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Wejherowie informuje, iż w odpowiedzi na potrzeby i oczekiwania mieszkańców gminy Wejherowo planujemy rozszerzenie oferty pomocowej o możliwość bezpłatnego skorzystania z pomocy mediatora.
W celu uzyskania szczegółowych informacji oraz zgłoszenia udziału w mediacji prosimy o :
- kontakt telefoniczny z pracownikiem socjalnym 58 677 64 50,
- osobisty w siedzibie Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Wejherowie, Osiedle Przyjaźni 6:
- poniedziałek 7:30-16:30
- wtorek – piątek 7:30 – 15:30